Thursday, March 28, 2013

Մարմին (Melomania 9)



Ընթերցողը հավանաբար կհարցնի, թե ինչու չկան այլևս պատմվածքներ «Մելոմանիա» փաբի մասին, ուր են կորել Սամվելը, Հարութն ու ձեր խոնարհ ծառան։ Ասեմ, որ մտահոգությունը տեղին է, քանի որ իրոք չկան նոր պատմվածքներ, արկածներ և խորհրդավոր դեպքեր, և ես, նստած լինելով հիմա «Մելոմանիայում», չեմ տեսնում ոչ մի հետաքրքիր բան, որ կարելի կլիներ ներկայացնել ձեր թանկագին ուշադրությանը։ Ավելի արդար լինելու համար արժե տեղյակ պահել ձեզ, որ չնայած աննախադեպ հանդարտ ժամանակահատվածի, եղել են մի քանի միջադեպեր, որոնք ես փորձել էի հանձնել տառերին։ Իրադարձություններն այդ առանձնապես նշանակալից չէին՝ հաշվի առնելով իհարկե «Մելոմանիայում» տեղի ունեցած այլ դեպքերը։ Այդ իրադարձություններից էր օրինակ Խմած Ախպոր մեծ կռիվը, երբ ոմն անկիրթ անձնավորություն փորձել էր խախտել մեր սիրելի փաբի անդորրն ու կազմակերպել էր իր պես անկիրթների արշավանքն ի «Մելոմանիա»։ Իրադարձություն էր նաև փոքրիկ Գոռի լույս աշխարհ գալու արարողությունը, որը տեղի ունեցավ հենց «Մելոմանիա» փաբում և որը եղավ պատմության մեջ առաջին դեպքը, երբ երեխա ծնվեց փաբում (Հարութը համենայն դեպս փորձել էր գտնել նմանատիպ ինֆորմացիա Ցանցում, սակայն չէր հանդիպել ոչ մի համարժեք դեպքի)։
Այս և այլ միջադեպերի մասին ես՝ իմ համեստ շնորհով, փորձեցի կազմել փոքրիկ պատմվածքներ, որոնք սակայն դուր չեկան Սամվելին՝ «Մելոմանիա» փաբի տիրոջը։ «Մելոմանիա» փաբի տիրոջը, ով վերջին ժամանակներում, պետք է ասել, քայլում է միշտ ժպիտը դեմքին, իսկ նստել գրեթե չի կարողանում՝ երջանկության կատաստրոֆիկ ավելցուկի պատճառով։ Այո։ Սամվելը հիմա ման է գալիս երջանիկ ու անհոգ՝ աջ ու ձախ բաժանելով իր երբեմնի հազվադեպ ժպիտը։

Ճիշտն ասած այս մեղեդիից ես հոգնել եմ։ Ոչ, ոչ։ «Մելկոմանիայում» ամեն բան լսվում է մեծագույն հաճույքով (հաճույքն այդ հիրավի աննկարագրելի է, և ձեզանից շատերը զգացել են դա), բայց մի քանի ամի՞ս։ Ամեն օ՞ր։ Անընդհա՞տ։
Եթե ճար լիներ ես մի կերպ կսպանեի այս դաշնակահարին, ով հիմա նվագում է հենց իմ մեջքի հետևում։ Նվագում է միշտ նույն բանը։ Մի քանի ամիս։ Ամեն օր։ Անընդհատ։
Այդպիսինն է Սամվելի պատվերը։
-Լցրու հարյուր գրամ,-ասում եմ բարմենին։
-Մուսաներիդ ես կորցրե՞լ։
-Ես նրանցից բաժանվել եմ,-պատասխանում եմ։
-Սառույց ավելացնե՞մ,-ասում է։
-Գրողը քեզ տանի, մեկը չկա, որ ջերմացնի իմ հոգին, բոլորն իմ հանդեպ սառն են, իսկ դու ասում ես՝ սառույց…ավելացրու´։
Ծիծաղում է բարմենը։ Լավ է անում։ Ես էլ եմ ծիծաղում։ Իռլանդական վիսկին էլ փափուկ է շատ։
-Էն ի՞նչ թերթ է,-հարցնում եմ։
-«Ժամանակն» է։
-Էդ ու թերթ ե՞ս կարդում, ուրեմն։
-Չէ զուգարանի համար եմ առել։
Մռայլ նայում եմ վրան։
-Կատակում եմ։ Մեջը հետաքրքիր հոդված կա երաժշտության մասին։
-Ի՞նչ։
-Հոդված էլ չէ, էսսեի պես մի բան է։ Գուցե նամակ կամ խոստովանություն։ Դուրս գալիս է, մի քանի անգամ կարդացի արդեն։
-Կարելի՞ է,-ասում եմ՝ մի քիչ խոցված։ Ուրեմն ես «Մելոմանիայի» մասին այդքան գրեմ, ոչ մեկ չկարդա, իսկ այդ ինչ-որ մեկի հոդվածը մի քանի անգամ կարդա՞ն։
-Իհարկե,-ասում է բարմենն ու մեկնում թերթը։ Կարդում եմ.
«Նա է սկիզբն ու վերջը։ Նա հրաշալի է։ Նրա թարմ կուրծքը, նրա հարթ ազդրերը, երկար ոտքերը…Նրա խոր հևոցը շոյում է իմ հոգին, իսկ ժպիտի հեզությունը ստիպում է ինձ կարմրել…»
-Սա երաժշտության մասի՞ն է,-հարցնում եմ բարմենին։ Ծիծաղում է։
-Հա, հա, կարդա´ մինչև վերջ։
Ես կում եմ անում, վառում սիգարետը։ Մեջքիս հետևից դաշնամուրի ձայնն է։ Շարունակում եմ.
«Իմ լավագույն ընկերը, իմ սերը, իմ հույսը, իմ կյանքը։
Նա իմ կողքին է։ Ես գիտեմ, որ նա կա։ Ես լսում եմ նրան, նույնիսկ երբ քնած էմ։ Նրա գանգուր մազերի ելևէջները ես շոյում եմ իմ կոպիտ ափերով։ Աչքերը նրա ծով են։ Ես միշտ կանգնած եմ երկու աշխարհների եզրին և գիտեմ, որ այս աշխարհը չէր կարող նման հրեղեն էակ ծնել իր գորշ ընդերքից…»
Ոճ եմ ասել, մտածում եմ։ Հիմա կսկսեմ լացել։ Նորից եմ կում անում։ Շարունակում եմ.
«Այս աշխարհը, որտեղ նյութն է տերը, և ամենը պտտվում է նյութի շուրջը միայն, չի կարող սնել այսպիսի հրաշք։
Ես գտա նրան երկու աշխարհների եզրին, ուր հին մեխանիզմն է պահում հավասարակշռությունն ու ստեղծում ռիթմի ալիքները։ Ես գտա նրան այն սահմանի վրա, որն անցնելն անկարելի է հասարակ մահկանացուներիս համար։
Իմ աստվածուհին, իմ հրեշտակը, որ հնչում է պիրկ լարերի արանքից, որ տանում եմ հետս լենտերի վրա մագնիսացված, լազերի մեջ խտացված ու թվերով շաղկապված։ Ես սիրում եմ քեզ անդադար, ես քնում եմ քեզ հետ ամեն գիշեր ու ծնվում եմ ամեն առավոտ նորից՝ միայն քեզ լսելու, քեզնով շնչելու ու քո եթերային մարմինը սիրելու։ Դու փրկում ես ինձ այս աշխարհից՝ տալով ինձ քամին մյուս աշխարհի, որի սահմանին ես կանգնած եմ միշտ։
Իմ երաժշտություն, իմ մեղեդի։ Ես սիրում եմ…»։
Մինչ վերջացրեցի կարդալը, կոկորդս նորից չորացավ։ Էլի կում արեցի։ Զգացական է։ Ու ինչքան լավ է հնչում այս տեքստը դաշնամուրից հնչող մեղեդու հետ։ Կարծես լրացնի մեղեդուն։
-Լավն էր,-ասում եմ բարմենին՝ չշտապելով վերադարձնել թերթը։
-Ահա,-ասում է ու ժպտում։
-Իսկ հեղինակի անունը չկա նշված։
-Ճիշտ որ,-ասում է։
Ես նորից եմ կում անում ու նորից կարդում։ Չէ։ Հաստատ շատ լավ է կարդացվում այս մեղեդու տակ։
Դռների մոտ երևում է Սամվելը։ Լայն ու երջանիկ ժպիտը դեմքին։ Պտույտ է գործում սրահում՝ բարևելով մարդկանց։ Դաշնամուրի կողքով անցնելիս ընկերական խփում է դաշնակահարի ուսին։ Մոտենում է բարին։
-Ողջույն ալկոհոլապաշտ հասարակությանը,-ձեռք է առնում։
-Ողջույն, մարդկության ժպտերես զավակ,-կծում եմ ես։
Նրա տեսքը անհանգիստ է։ Մի քիչ էլ տարօրինակ։ Կարծես մենակ չլինի, կարծես հետն ինչ-որ մեկը կա։ Աչքն ընկնում է թերթին։
-Ինչե՞ր են գրում։
-Գրում են, որ ազդրերը հարթ են,-պատասխանում եմ։
Խորամանկ ժպտում է։
-Իսկ երաժշտությունը չե՞ն փոխելու,-հարցնում եմ։
-Չէ,-ասում է՝ լայնացնելով ժպիտը,-երաժշտությունն ինձ հետ է։
-Թարմ կրծքերո՞վ,-հարցնում եմ։
-Կրծքերի հետ գործ չունես,-ասում է ու աչքով անում,-եթե շատ ես ուզում, մի բան գրի, չնայած իմ մրցակցությանը չես դիմանա։
-Դե ես քո ամպագոռգոռ սիրատոչոռությունը չունեմ։
-Առաջին անգամն եմ այդպիսի բառեր լսում,-պատասխանում է։
Նայում եմ փայլող դեմքին, ասում եմ.
-Ուրախ եմ քեզ համար։
-Շնորհակալ եմ։
Նա վեր է կենում ու նորից պտույտ գործում փաբով մեկ։ Հետո հեռանում։ Ոչ մի րոպե չի կարողանում տեղը հանգիստ նստել։
Սիրահարվա՞ծ է։
Նա գնում է, իսկ ես նորից եմ պատվիրում վիսկի։ Անում եմ մեծ կում ու մտածում Մեխանիզմի մասին։ Ինչերի՞ է այն ունակ։ Կարո՞ղ է նա արդյոք նյութականացնել երաժշտությունը։ Մարմի՞ն տալ նրան։
Չգիտեմ։

Monday, March 18, 2013

Բայց դու դրա մասին ոչինչ չգիտես ( Սնկերը տեղափոխեք միայն ճամպրուկներով)


Այդ տիպին ես տեսել էի դեռ սուպերմարկետում։ Այս տիպին, որ հիմա նստած է այգում, դիմացի նստարանին։ Սուպերմարկետում հերթի մեջ նա էլ կար։ Ես տեսա նրան հենց այն պահին, երբ գանձապահ աղջիկը սկաների տակ էր պահում իմ սենդվիչը։ Time Out-սենդվիչը՝ ամենաէժան ուտելիքը՝ նախատեսված դպրոցականների և գործնական կենտրոնի ցածր վարձատրվող աշխատողների համար։ Սենդվիչ, որը ուզում ես հավատալ, պատրաստված է պանրից, ապխտած մսից, բանջարեղենից ու փափուկ դիետիկ հացից։
Տիպը երևի եկել էր հետևիցս ու վեր ընկել դիմացի նստարանին։ Այգում։ Ես լանչ եմ անում այգում։ Այստեղ քեզ համ մաքուր օդ, համ գունագեղ ամբոխ, համ կենսախինդ երեխաներ, համ կյանքի հրաշք…Համ էլ մատուցողներ չկան ու սպասարկման վարձ էլ պետք չէ։ Տիպը նայում է ինձ ուշադիր ու ժպտում է։ Հագին գույնավոր սվիտր է։ Լպրծուն մի տեսակ տիպ է երևում։ Այսպիսինները կարող են իրականում հաճելի թվալ, բայց գործնականում անասուններ լինել: Սակայն, չի բացառվում, որ լինեն նաև արժանի մարդիկ, ու դու անընդհատ քեզ հիմար զգաս նրանց անասունի տեղ դնելու համար։  Տհաճ է, մի խոսքով, այս տիպի առկայությունն իմ հպարտ և միայնակ ճաշկերույթին։ Ես արդեն բացել եմ սենդվիչի պոլիէթիլենային փաթեթն ու սպասում եմ անցնի մի քանի վայրկյան, գոլոշիանան պլաստիկի համային հետքերն ու խրեմ ատամներս դիետիկ հացի մեջ։  Վերջապես անում եմ դա։ Սովածությունից բերանս առատ է թքով։ Առաջին պատառը ես կուլ եմ տալիս միանգամից՝ առանց վայելելու համային երանգները։ Թեպետ և ոչ այնքան նուրբ։ Նուրբ համային երանգներ լինում են կողքի փողոցի ռեստորանում։
Հաջորդ պատառը կուլ եմ տալիս գիտակցված։ Պանիրը, միսն ու կարծես թե սունկը…վատ չէ։ Ուտվում է, այն էլ ինչպես։ Դիմացս նստած տիպն էլ չկա։ Երևի գնացել է իր համար էլ առնի։
-Նուրբ դիետիկ հաց է, չէ՞։ Ցորենը, որից պատրաստվված է հացը աճեցված է եղել Կրասնոդարի մարզում, իսկական ոսկեգույն հասկ է եղել այդ ցորենը…մմմ…կոմբայնավարի անունը Միշա էր, ի դեպ նրա հարևան Վովայի աղջիկն ու իր քրոջ որդի Կոլյան այս դեզի վրա ինչե՜ր են արել երեկ չէ առաջի օրը,-ասում է տիպը՝ արդեն կողքս նստած։ Նրա բազմագույն սվիտրը  մոտիկ հեռավորությունից ծակում է աչքերս։
-Ի՞նչ են արել,-հարցնում եմ։
-Դուք կերեք, կերեք, ուշադրություն մի դարձրեք,-ասում է,-իսկ արել են այն, որ ինն ամիս անց կծնվի Գալյա անունով աղջիկն, ով…թերևս դա կարևոր չէ, մենք դրա մասին ոչինչ չգիտենք։
-Իսկ կոմբայնավարը՞,-հետաքրքիր է, թե էլ ինչ դուրս կտա այս տարօրինակ անձը։
-Կոմբայնավարն այստեղ այնքան կարևոր չէ, որքան այն երկնաքարը, որ տեղական ժամանակով քսան րոպե առաջ ընկել էր լուսնի վրա անտեսանելի կողմից ու առաջացրել թեթև ռադիացիոն ֆոն, որի արդյունքում հիմա մեզանից տասներկու մետր հեռավորությամբ թռչող ագռավի մոտ առաջացրել են մարսողական համակարգի խնդիրներ... իննը, յոթ....հինգ...մեկ....ահա, ես սա էլ ասում էի։
Ագռավի կղանքի մի ահագին գունդ ընկավ ուսիս։ Իմ սիրած շապիկի վրա գրողը տանի։
-Ի՞նչ է սա նշանակում,-հարցնում եմ։
-Իրականում սա ոչ մի բան էլ չի նշանակում, քանի որ դու սրա մասին ոչինչ չգիտես, սակայն այս լաքայի պատճառով, դու չես կարողանա հագնել վաղն այս շապիկը, որի գույնը խիստ բարենպաստ հետևանքներ կունենար նախատեսված գործնական հանդիպման մասնակիցների վրա։
-Ի՞նչ, որտեղի՞ց դուք գիտեք իմ հանդիպումների մասին։
-Իրականում, ես ոչինչ չգիտեմ, սակայն կարող եմ ասել, որ այ այն կինը, որը հիմա ամսագիր է կարդում, տաս տարի առաջ գնել է իրեն բացարձակ պետք չեկող ճամպրուկ, որը նա կնվիրի իր տանը մաքրություն անող մալականուհուն, իսկ մալականուհին կուղարկի ճամպրուկն իր հարազատներին՝ գյուղ, որոնք մյուս անգամ սունկը քաղաք կուղարկեն այդ ճամպրուկով։ Ի դեպ, դրանք հենց նույն մարդիկ են, ում աճեցրած սունկը դու հիմա ուտում ես։
-Ո՞վ եք դուք,-հարցնում եմ արդեն նյարդայնացած ու մի քիչ վախեցած…լավ…ահագին վախեցած։ Ու ուտելս էլ չի գալիս, չնայած լսելու ընթացքում փոքր-փոքր պատառներ եմ անում։ Շատ սոված եմ։
-Իմ անունը հավանաբար քեզ ոչինչ չի ասի, քանի որ իրականում դու ոչ մի բան չգիտես…իսկ ամեն ինչ, հնարավոր է, սկսվել է դեռ տասնիններորդ դարում, երբ այս մալականների ընտանիքը՝ Ֆիլիմոնովները աքսորվեցին Հայաստան, իսկ Սերոֆիմ Ֆիլիմոնովի եղբայր Միխայիլը ճանապարհի կեսին փախավ գնչուների հետ դեպի արևմուտք, հասավ մինչև Ավստրիա, որտեղ անցավ գործի Լայնբեռգ անունով ֆերմերի մոտ, որի ընտանիքին պատկանող կովի կաթից պատրաստված պանիրն էլ դու հենց հիմա ուտում ես։
-Այ քեզ բան...
-Գլուխդ մի վերցրու, քանի որ դու դրա մասին ոչինչ չգիտես։ Իսկ այս պատմության մեջ ամենահետաքրքիրն այն է, որ գնչուհու անունը, ում սիրահարված էր Միխայիլը՝ Լեյլա էր, ու հենց նրա պատճառով էր Միխայիլը փախել իր եղբայր Սերոֆիմից։ Լեյլան իր տաբորի հետ հասել էր մինչև Բուլղարիա, այնտեղ նստել նավ ու անցել Ստամբուլ…օօօօ, մեծն Կոնստանդնուպոլիս։
-Ասացեք, ո՞վ եք դուք։
-Ստամբուլում էլ նա հենց ծանոթացել էր քո ապուպապու հոր՝ Կարապետի հետ։ Ի դեպ՝ հենց Լեյլային ես դու պարտական ցուցամատիտ վրայի խալով։ Ժառանգություն է։ Հետաքրքիր է, Ճի՞շտ որ։ Բայց դու սրա մասին ոչինչ չգիտես։
-Բայց…
-Բայց ինչն իրոք ապշեցնում է՝ կոմբայնավար Միշան հետաքրքրվում է իր տոհմածառով և մոտակա շաբաթվա մեջ կայցելի Հայաստան՝ գտնելու իր հեռավոր ազգականներին՝ Ֆիլիմոնով մալականներին։
-Ի՞նչ եք դուք պատմում, գրողը տանի։
-Այն ինչի մասին մենք ոչինչ չգիտենք, ինչպես այն, որ սենդվիչի փշրանքները կհասնեն հենց այն առնետին, ով կփորձի անցնել Արամի փողոցը վաղը՝ 13:47-րդ րոպեին՝ հենց այն պահին, երբ նույն փողոցը կանցնի Կառա Մարգարյանը՝ քո երկրորդ կինը, որի մասին դու ոչինչ չգիտես։
-Իսկ ի՞նչ կապ ունի իմ երկրորդ կինը մալականների հետ։
-Նա քո  Time out սենդվիչի բաղադրատոմսի հեղինակն է։ Լավ սենդվիչ է, սակայն շատ թանկ է նստում ալպիական պանիրը։ Նրա բաղադրատոմսը երկու շաբաթից կճանաչեն անընդունելի, ինչի հետևանքով նա  կազատվի աշխատանքից, կխմի ընկերուհու ծնունդի ժամանակ ու կքնի Գեղամ անունով տղայի հետ...չնայած, դու դրա մասին ոչինչ չգիտես։
-Իսկ նա գոնե սիրու՞ն է։
-Հարգելիս, երբ գլխիդ ուղղաթիռ է ընկնում, ժամանակ չկա հարցնելու՝ սիրուն է արդյոք երկրորդ կինդ։
Ուղղաթիռը երևաց դիմացի մայթի բարձրահարկի հետևից։ Այն թռչում էր՝ պոչից սև թանձր ծուխ թողնելով։ Թիակները պտտվում էին անչափ դանդաղ։ Ուղղաթիռը ընկնում էր անձայն։ Այն անցավ շենքի վրայով՝ անընդհատ կորցնելով բարձրությունը և ընկավ ուղիղ փողոցի մեջտեղում՝ ասֆալտի վրա։ Հետևեց պայթյունը։
-Կռացի՜ր,-ասաց ինձ գույնավոր սվիտրով տիպը,-իսկ ուղղաթիռն ընկավ, որովհետև Գեղամն այն լիցքավորել էր կերոսինով, որի մեջ զարմանալի կերպով առկա էին արտասովոր կեղտեր՝ մասնավորապես տավարի թրիք...ի դեպ՝ հենց այն տավարի, որի ապխտած միսը դու քիչ առաջ կերար։ Եվ դա այն պայմաններում, երբ տավարն այդ ապրել է Նեպալում ու անձամբ տեսել է Դալայ Լամային դեռ 2004 թվականին։ Ափսոս, որ դու դրա մասին ոչ մի բան չգիտես...
Պայթյունը խլացրեց ինձ։ Մի քանի խոշոր բեկորներ թռակ կողքովս։ Ես տեսա թե ինչպես է փախչում ամսագիր կարդացող կինը, բայց տեսադաշտից կորցրեցի գույնավոր սվիտրով տիպին։ Ես վերադարձա աշխատանքի ապշած ու խլացած։ Բարեբախտաբար մեր գրասենյակը չեր վնասվել ուղղաթիռի վթարից։ Ես ունեի ցրված ու շփոթված տեսք։ Տնօրենն ինձ ուղարկեց տուն։ Ես գնացի ու քնեցի։ Առավոտյան կարդացի լուրերը։
« Երեկ կեսօրին մոտ պարզ է դարձել, որ Time out սենդվիչների մեջ հայտնաբերվել են թունավոր հալյուցինոգեն սնկեր։ Թունավոր բաղադրիչով սենդվիչների խմբաքանակն արդեն տարածված է եղել Երևան քաղաքի բոլոր խոշոր սուպերմարկետներում, սակայն շնորհիվ ճիշտ կազմակերպված գործողություների հաջողվել է հետ կանչել սենվիչների մեծ մասը։ Թունավոր ուտելիքը համտեսած քաղաքացիների մասին հաղորդագրություններ դեռ չկան։ Ինչպես հայտնվում է, Time out սենդվիչների արտադրման պատասխանատու Կառա Մարգարյանն արդեն հեռացվել է զբաղեցրած պաշտոնից»։