Ազգային գրադարանում տեղի ունեցած մեծ հրդեհից հետո նրանցից
մնացին ընդամենը երեքը: Նստում էին նրանք բոլորից առանձին: Իրենց պահում էին բարեկիրթ
արժանապատվությամբ, անցնելիս ժպտում և բարևում էին մյուսներին: Երբեմն նրանց էին մոտենում:
Մոտեցողներն իրենց պահում էին համեստ և դրսևորում էին քաղաքավարության և նրբանկատության
լավագույն կողմերը` ամուր ծալելով շքեղ, սպիտակ փետուրներով հսկա թևերը: Այդպիսի թևերը
կարող էին նեղացնել (ո՜չ, ո՜չ, ոչ երբեք ստորացնել, պարզապես նեղացնել) նրանց, չէ որ
մեջքի վրա աճող այդ լրացուցիչ վերջույթները
նրանց մոտ զարգացած էին շատ ավելի վատ: Դրանք ընդամենը գորշա-մոխրագույն թևիկներ էին,
նման հնդկահավի մի քանի շաբատական ճուտիկի թևերի:
Երբ լինում էին միայն երեքով, սովորաբար նստում էին հարավ-արևելյան
ուղղությամբ շարժվող ամպերից մեկի վրա, կախում ոտքերն ու նայում ցած: Նրանք վայելում
էին օդի տաք հոսանքն ու զրուցում իրենց հարազատ թեմաներից: Բ.-ն պատմում էր մեքենաների,
Կ.-ն սիրում էր ձկնորսությունն, իսկ Տ.-ին հետաքրքրում էր միայն ու միայն երաժշտությունը:
Ժամանակ առ ժամանակ նրանց զրույցն ընդհատում էր թևավոր գործընկերներից մեկն, ով կարող
էր բացականչել հարևան ամպից: Օրինակ այսպես`
-Հեեեեե~յ, Կ., հարազատս, լավ տեսք ունես, ինչպե՞ս ես, անցած
շաբաթ հիշել էի քո գրքերից մեկի մասին, այն մեկը որ, դե այն որ.....դե դու գիտես, այն
որը, սկսվում էր.....Կ., սիրելի՜ս, ինձ կանչում են, ես շտապեմ, մինչ նոր հանդիպում:
Իսկ Կ.-ն կթափահարեր իր ձեռքն ու կասեր` ցտեսություն: Ու նրանք
երեքով կշարունակեին լողալ հարավ-արևելյան հոսանքով` հարմարավետ նստած տաք ամպերի մեջ:
Մի ուրիշ արևոտ օր (այնտեղ, որտեղ նրանք էին միշտ արևոտ օրեր էին լինում) կհանդիպեր
ճերմակ թևերը մեջքի հետևում պահած ուրիշ մեկն, ով ձայն կտար Բ.-ին.
-Հարգարժան Բ., ինպե՞ս է ձեր տրամադրությունը, փառավոր օր է,
այդպես չէ՞: Շուտով կվերջացնեմ ձեր լավագույն գիրքը, որտեղ...որտեղ...այն, որտեղ հերոսները....ը-ըըըըմ,
սիրելի Բ., դե դուք իմացաք որ գրքի մասին եմ ասում, անպայման կվերջացնեմ ընթերցանությունն
ու կասեմ վերջնական կարծիքս: Մնաք բարո~վ:
-Մնաք բարով,-կասեր Բ.-ն ու ձեռքով կաներ իր երբեմնի գործընկերոջը,
հանճարեղ գործընկերոջը: Իսկ Տ.-ն կասեր, որ վերջերս էր կարդացել նրա գիրքն ու իսկական
ցնծություն էր ապրել անզուգական հանգից և ոճից: Նրա հետ կհամաձայնվեին և՜ Կ.-ն, և՜
Բ.-ն:
Նրանք սիրում էին նաև դիտել երկիրը, որը տարածվում էր ներքևում,
շատ հեռու, այնքան հեռու, որ մեծ քաղաքները երևում էին ափի չափ սև լաքաներ, իսկ փոքր
գյուղերը չէին երևում ընդհանրապես: Այդպիսի մի օր, երբ նրանք կլանված նայում էին ցած,
քաղաքներից նկատվեցին կարմիր բոցի փայլեր: Դա հրդեհ էր, ու նայելով հրդեհին, նրանց
եթերային մարմիններով դող անցավ: Դա վառվում էր Դ,-ի անվան հանրային գրադարանը...
Քիչ անց նրանք մնացին
երկուսով: Նրանց հետ չկար այլևս Տ.-ն, որ լքեց նրանց անսպասելիորեն: Նա ուղղակի անհետացավ,
այնքան արագ, ինչքան արագ էլ հալվեց հրդեհի բոցերի մեջ նրա գրքերից վերջինը, միակ հատորյակը,
որ դեռ նշվում էր գրադարանների գրացանկերում:
Ժամանակը նմանվում
է հանդարտ ծովի, երբ ամեն օր շողում է արևն ու փչում է հարավ-արևելյան քամին: Քամին
փչեց շատ տասնյակ տարիներ ու շատ տասնյակ անգամներ հանդիպեցին հսկայական սպիտակ թևերը
մեջքի հետևում համեստաբար պահած գործընկերներ, որոնք խոստացան կարդալ նրանց գրքերը:
Շատ տասնյակ անգամներ Բ.-ն պատմեց մեքենաների մասին, իսկ Կ.-ն ձկնորսության: Շատ տասնյակ
անգամներ նրանք կարդացին շատ տասնյակ գրքեր ու միշտ ասացին, որ գրքերն այդ հանճարեղ
են: Ու շատ տասնյակ կնիքներ ու նույնքան էլ ստորագրություններ դրվեցին այն թղթի տակ,
որի համաձայն պետք է ուտիլիզացվեին ավելորդ թղթային պահուստները բոլոր հանրային գրադարաններից:
Եվ Բ.-ն մնաց միայնակ:
Ամբողջ օրը նա նայում էր ցած կամ շրջում դեմքը դեպի
քամին ու թողնում, որպեսզի այն շոյի իր մազերը տաք մատներով: Ամպը տանում էր նրան բարձր երկնքով
սև լաքայի նման քաղաքների վրայով: Օրեր շարունակ Բ.-ն նայում էր ցած, նայում էր այդ
լաքաներին, որտեղ, շատ հեռվում, ապրում էին մարդիկ, ապրում էին իրենց հոգսերով, իրենց
ժամանակով և բաբախող սրտերով: Նրանք ողջ օրը քայլում էին մի կետից մյուսը, երբեմն վերցնելով
իրենց ճանապարհին հանդիպած
գրքերն ու շեղելով իրենց մտքերի իներտ ընթացքը: Բ.-ն նայում էր այդ գրեթե մտացածին մարդկանց ու փորձում կռահել, թե ի՞նչ
են նրանք կարդում, ու՞ր են գնում և կհանդիպի արդյոք նրանց իր գիրքը: Ու մի արևոտ օր (ավելի արևոտ քան սովորաբար լինում էր այնտեղ) սև լաքաներից մեկում Ա. Պ. անունով մեկը գտավ գրավաճառի մոտից փոշոտ հատորյակն ու կարդաց վրան Բ. անունն ու որոշեց գնել այն:
Հաջորդ
օրը Բ.-ն տեսավ սիպ-սպիտակ թևերը նրբանկատորեն ծալած գործընկերոջը:
-Ողջույն, Բ.,-ասաց գործընկերը,-շատ լավ տեսք ունես այսօր…
-Շնորհակալ եմ,-շոյվեց Բ.-ն:
-Ի՞նչ հետաքրքիր են այսօր թևերդ, Բ., նրանք նորից աճու՞մ են:
Բ.-ն փորձեց տեսնել իր թևերը: Դա երբեք նրան չէր հաջողվել, վերջիններիս անհույս գաճաճության պատճառով: Սակայն այս անգամ նրան հաջողվեց աչքի ծայրով որսալ գրեթե ձյունաճերմակ փետուրների ծայրը:
-Շնորհավորում եմ,-ասաց նրան գործընկերն ու բացեց իր հսկայական թևերը,-շնորհավորու եմ…ի դեպ, հուշիր գրքիդ անունը…
P.S.
Սա ռոմանտիկ պատմություն է: Ես չեմ զղջում այս ռոմանտիզմի
համար:
P.S.
Ես ամեն օր տեսնում եմ շատ տարիներ առաջ տպագրված գրքեր, որոնց
հեղինակներն անհայտ են: Ու ես չգիտեմ, թե ուր են նրանք և ինչ են մտածել այդ գրքերը
գրելիս:
P.S.
Հավատում եմ գրքի մոգությանը:
No comments:
Post a Comment