Zemmiphobia

Բլենդերի սուր թևիկներն անցնում էին անանասի միջով ավելի հանգիստ, քան դանակը կարագի: Գասպարյանը ձախ ձեռքով վերցնում էր անանասի կտորն ու իջեցնում բլենդերի մեջ: Թևիկների սուր շեղբերին մոտեցնելիս նա մրգի կտորը պահում էր մատների մեջ` մի քանի վայրկյան զգալով, թե ինչպես է րոպեյում երկու հազար պտույտ գործող փոքրիկ շարժիչը մատներից խլում միրգը:

-Ես զգուշացրել եմ, զոգուշացրել եմ,-անընդհատ կրկնում էր նա  խոսափողի մեջ,- այդ ձայները հասնում եմ մինչև քսանվեցերորդ հարկ, ու դրա դեմ պետք է պայքարել, հենց հիմա: Ես զգուշացրել էի, որ մեզ դա պետք է հենց այսօր, հենց հիմա:

Խոսափողի միջից գռմռոցներ էին լսվում: Ինչ-որ մեկը կապի մյուս կողմում փորձում էր հակաճառել կամ արդարանալ: Գասպարյանը անանասի հերթական կտորը մոտեցրեց բլենդերին: Սուր թևիկներն անմիջապես «հոշոտեցին»  այն:

-Ձայները դուրս են գալիս աղբատարից, այո, այո, աղբատարից, պետք է ընդամենը ստուգել, թե ինչ է, գրողը տանի, կատարվում այդ աղբանոցում, ինչպե՞ս կարող եք մասնագետներ չունենալ: Ինչպե՞ս:

Գասպարյանը վերցրեց միանգամից երկու կտոր միրգ: Դրանք իջեցրեց բլենդերի մեջ ու բաց թողեց պտտվող թևիկներից քիչ վերև: Անանասի կտորները հասցրեցին փաթաթվել միմյանց` մինչև հեղուկի վերածվելը:

-Հերթապահ Գալլյան, այս հարցը պետք է լուծել: Ձայնն արդեն ազդում է բոլորի վրա, գիշներն անհնար է դառնում քնել, անհնար, ահա....շնորհակալություն, կսպասենք, կսպասենք մեր ականջների խաղաղությանն ու մեր հանգիստ երազներին, մի մոռացեք, որ մենք ձեզ զգուշացրել էինք, կսպասենք, կսպասենք ձեր օգնությանը: Շնորհակալություն:

Գասպարյանը վերցրեց անանասի վերջին, մեծ կտորը:  Բարձրացրեց, պահեց այն իր աչքերի դիմաց, ժպտաց ու նոր միայն իջացրեց բլենդերի մեջ: Վայրկյան անց շենքի բոլոր խողովակներով, օդափոխման համակարգերով և հիմնականում աղբատարով սկսվեց տարածվել ծանր, մռայլ ու տխուր մռնչոցը: Այդ ձայնից Գասպարյանը ջղաձգվեց: Նրա ձեռքը մի փոքր դողաց ու մատները դիպան  բլենդերի թևիկներին:

-Քու տիրոջ մերը:

 Արյունը խառնվեց հյութի հետ` առաջացնելով նոր, տարօրինակ գույնի զանգված:

-Քու տիրոջ մերը...

Մատներն ամբողջական էին: Կտրատվել էին միայն ցուցամատի ու մատնեմատի ծայրերը: Դրանցից արյունը հոսում էր անդադար ու առատ: Գասպարյանն անպաշտպան նայում էր իր ձեռքին, արյունին և արդեն ոչ սպիտակ շորերին:

-Քու տիրոջ մերը:

Գասպարյանը վերցրեց կտրատված անանասի մնացորդները, լցրեց դրանք արունոտվող տոպրակի մեջ ու արագ քայլերով գնաց դեպի աղբատարը:

-Քու տիրոջ մերը:

Տոպրակն ընկավ աղբատարի մեջ ու կուլ գնաց միապաղաղ հնչող մռայլ ձայներին:

Գալլյանը սովորություն չուներ անհանգստացնել իրենից բարձր դիրք գրավող մարդկանց, այն էլ ոչ աշխատանքային օրվա գիշերվա ժամերին: Դավթյանին, սակայն, նա ստիպված եղավ կանչել: Դավթյանը բավականաչափ բարի էր ու բավականաչափ գնահատում էր Գալլյանի հոր հետ միասին Կիբեռնետիկայի ֆակուլտետում սովորած տարիները, որպեսզի  չմերժեր անփորձ հերթապահին: Հեռախոսով կարճ խոսակցության ժամանակ Գալլյանը հայտնեց միայն, որ անհասկանալի ձայներ են լսվում 26\27  շենքի աղբատարից:

« Աղբատարից...աղբատարից իրավունք չունեն ձայներ լսվեն, աղբատարում պետք է լուռ լինի: Էնտեղ ոչինչ չկա բացի աղբից ու ռոբոտից,-մտածում էր Դավթյանը` Գալլյանի մեքենայի մեջ նստած,-միայն աղբ...ռոբոտը չի թողնի, որ էնտեղ ինչ-որ բան ավել-պակաս շարժվի» :

Գալլյանի մեքենան սլանում էր դեպի 26\27 շենք: Գալլյանը պատրաստ էր հրաժարվել ողջ օրավարձից` միայն թե այլևս հաճույք չունենա շփվելու չարաբաստիկ շենքի դժգոհ բնակիչների հետ:

Դավթյանը նայում էր Գալլյանի լարված դեմքին: Ակնհայտ էր, որ դոկտոր Գալլյանի գեներն ուղղակի հզոր են եղել: Դավթյանը երբեք չէր տեսել, որ հայր ու որդի այդքան նման լինեն իրար: Դոկտոր Գալլյանի հետ նրաք աշխատել էին քսան տարի առաջ` Քաղաքային Նորարարական Կենտրոնում: Դավթյանը հիշում էր իրենց առաջին և ամենահաջողված գործը: Հենց սկզբում գիտական երիտասարդ դուետին հանձնարարել էին մշակել նոր տարբերակ` քաղաքն առնետներից ազատելու համար: Դավթյանը հիշում էր, որ այդ տարի առնետներն իրոք չափից շատ էին տարածվել, ու քաղաքում կային մարդիկ, ովքեր խոսում էին անեծքների և «նեխող աուրաների» մասին: Գալլյանն ընդունեց հանձնարարությունը խանդավառությամբ, սակայն ոչ նաև առանց սարսափի: Ոչինչ չէր կարող ավելի վախեցնել Գալլյանին քան ամենահասարակ առնետը: Եվ նա առաջարկեց սպանել նրանց հատուկ մասնագիտացած ռոբոտների միջոցով:

-Ամեն աղբանոցին մեկ ռոբոտ: Երկաթյա, զինված, ագրեսսիվ ու անվախ ռոբոտ, որը ծրագրավորած կլինի ոչնչացնելու համար: Առնետները կզրկվեն աղբանոցներից, հետևաբար ուտելիքից ու կլքեն քաղաքը:

Դավթյանի դեմքին ժպիտ հայտնվեց: Նա չէր կարողանում չժպտալ, երբ հիշում էր թե ինչպես է Գալլյանը լաբորատորիայով մեկ փախչում փորձերի համար բերված ստերիլ առնետներից, ինչպես էր բարձրանում սեղանների վրա ու ինչպես էր խուճապի մեջ ընկնում, երբ փորձարարական առնետներից ինչ-որ մեկը դեռ շարունակում էր  կենդանության նշաներ ցույց տալ ռոբոտի գրոհից հետո:

Ծրագրի վրա աշխատեցին ինն ամիս: Ծրագիրը ստացավ Քաղաքային Խորհրդի հաստատումը: Շենքերում, կոյուղիներում, աղբանոցներում դրվեցին ռոբոտներ: Երեք ամիս անց քաղաքում առնետներ չկային:

Առաստաղի վրա կային հինգ անցքեր: Դրանք մոտ մեկ մետր տրամագծով խողովակներ էին, որոնք բարձրանում էին մինչև ամենավերին հարկը և կազմում շենքի աղբատար համակարգը: Առաջին հարկում գտնվող աղբանոցը դատարկում էին երեք օրը մեկ: Երեք օրում այդտեղ հավաքվում էր մոտ հիսուն կիլոգրամ բանջարեղեն, եռեսուն կիլոգրամ մրգային զանգված և չորս-հինգ կիլոգրամ բազմազան մսային զանգված:

Ինչ-որ մեկն անընդհատ զբաղվում էր ուտիլիզացված թափոնների սննդային վերամշակմամբ և դա փաստ էր, քանի որ աղբահանող բրիգադներն ամեն անգամ նկատում էին կրծոտված մնացորդրներ, քրքրված իրեր ու մակաբույծերի գործունեության այլ փաստեր:

Բ785 ռոբոտը, չնայած  այս ամենին, աշխատում էր անխափան: Նրա մոտ միաժամանակ բաց թողեցին քսան ստերիլիզացված առնետներ, որոնց նա ոչնչացրեց փոքրիկ, դիպուկ փամփուշտներով և ուլտրաձայնային հարվածներով: Սարքի փորձարկումը կատարող մասնագետները, սակայն, չնկատեցին այն հանգամանքը, որ քսան առնետների դիակիկներից հաջողվեց գտնել ընդամենը տասնութը: Իսկ աղբահաները չնկատեցին խայտաղբետ զանգվածի մեջ խառնված բարակ ողնաշարերն ու գանգերը: Երկու  ստերիլիզացված առնետների մնացորդները:

Գիշերային  ժամերին պակասում է ուտելիքի ընդհանուր քանակը: Դրա փոխարեն ավելանում են յուրահատուկ ու էկզոտիկ թափոնները, որոնք միայն ավելի են գրգռում սննդի իսկական որսորդների ախորժակը: Այդ գիշեր վերևից ընկավ բացառիկ բույր ունեցող մի փաթեթ: Ռոբոտը ֆիքսեց շարժումն ու թեքվեց դեպի տոպրակի վայրէջքի կետը: Իրար հաջորդեցին մի քանի երկար րոպեներ: Ոչ մի շարժում: Ոչ մի ձայն: Ռոբոտի ֆոտոաչքերը չէին ֆիքսում ոչ մի բան: Ջերմասենսորները ցույց էին տալիս նոր «ժամանած» աղբի թեթև ջերմային տարբերություն ընհանուր ֆոնից:

Շողքը հայտնվեց պատի վրա: Շողքը բարձրացրեց գլուխն ու նորից անհետացավ: Ուրիշ շողք: Սկսեցին հայտնվել նորերը: Դրանք մանր կենդանիների շողքեր էին: Դրանք հայտնվում էին ու անհետանում: Դրանք շատ էին: Շողքերը սկսեցին կուտակվել մի վայրում: Դրանք հայտնվում էին անդադար: Կարծես ողջ ժամանակ թաքնված էին մոտակայքում, ինչ-որ մի տեղ ու հիմա դուրս էին եկել երկար սպասված զբոսանքի: Դրանք կուտակվում էին նոր տեղ հասած տոպրակի շուրջ:

Ռոբոտի ֆոտոաչքերը ֆիքսում էին շողքերի շարժը, բայց ջերմասենսորները լռում էին ջերմաստիճանային տատանումների մասին: Ռոբոտը մնացել էր անշարժ: Միայն ֆոտոաչքերի սև հատակում կարելի էր տեսնել օպտիկական շերտերի ակտիվ աշխատանքը: Դրանք հաշվում էին շողքերի թիվը, փորձում էին կառուցել նպատակահարմար գրոհի սխեմաներ ու անցնել հարձակման: Սակայն մեխանիկան հրաժարվում էր: Մյուս սենսորները փոխանցում էին հրաման-արգելք` տագնապ չկա, թիրախ չկա:

Շողքերը հավաքվում էին ու հավաքվում: Դրանք ընկնում էին նույնիսկ առաստաղից, նույնիսկ խողովակներից, դրանք դուրս էին գալիս ամենաանսպասելի իրերի տակից, մեջից, հետևից ու վրայից: Դրանք ամենուր էին: Մի քանիսը դուրս եկան հենց ռոբոտի տակից: Վերջինիս ֆոտոաչքերը սկսեցին փակվել: Տարբեր զումերի ու ռակուրսների փոփոխման հետևանքով տաքանում էին աչքերի փոքրիկ շարժիչներն ու անջատում ֆոտոաչքերը վթարային ռեժիմով: Հայտնվելով մթության ու անգիտության մեջ` ռոբոտը սկսում է վերլուծել «վթարված» աչքերից ստացված ինֆորմացիան` բուռն անցուդարձի և թիրախների առատության մասին: Նրա բոլոր հինգ պրոցեսսորները սկսում են աշխատել նույն խնդրի շուրջ: Փոքրիկ հովացուցիչները բոլոր հինգ պրոցեսսորների տակ սկսում են աշխատել մաքսիմալ արագությամբ: Բացվում են վթարային զովացման անցքերը ռոբոտի իրանի վրա: Դրանցից դուրս է թռչում լարված հովացուցիչների շիկացած շարժիչների «ճիչը»` բազմապատկվելով ու հազարապատկվելով աղբանոցի ընտիր ակուստիկայի շնորհիվ:

-Հորդ սարքած ռոբոտները նման էին իրեն, գիտե՞ս:

-Ինչու՞ էին նման,-փոքր ինչ վրդովված ասաց Գալլյանը:

-Ռոբոտները նույնպես վախենում էին առնետներից:

-Ինչպե՞ս թե: Բա ո՞նց են ապրում աղբանոցներում: Կոյուղիներու՞մ:

-Կներես, ճիշտ չասացի: Ռոբոտները նույնպես, ինչպես և քո հայրը, վախենում են առնետների շողքերից: Դրա մասին քեզ բան չե՞ն պատմել:

-Չէ, ի՞նչ է որ:

-Փորձ էին դրել: Հորդ ռոբոտներին ցուցադրում էին առնետների շողքեր: Խեղճերը ֆիքսում էին այդ շարժումները, բայց չէին կարողանում կողմնորոշվել` շարժվեն թե ոչ: Ու գժվում էին: Սկսում էին  ակտիվ աշխատել նրանց զովացնող համակարգերը, բացում էին բոլոր օդափոխիչ անցքերն ու ծիծաղալու տեսք էին ստանում: Կայն մարդիկ, որ ասում էին , թե հայրդ դիտմամբ է նախատեսել այդ ռեակցիան շողքերի հանդեպ: Որպեսզի իր ստեղծած ռոբոտները նույնպես իր վախի կրողները լինեն:

-Ես չեմ հավատում, որ հայրս էդքան վախկոտ է եղել:

-Դե....ի դեպ, չհասա՞նք:

-Արդեն հասանք,-սառն ասաց Գալլյանը:

Շողքերը հավաքվում էին տոպրակի շուրջ: Նրանց քաշում էր տոպրակի բույրը: Նրանք կարծես կախարդված լինեին:

Տոպրակը ճմրթված էր: Մեջից երևում էին անանասի մնացորդներ: Տոպրակի վրա կային լաքաներ: Կարմիր լաքաներ, որոնք դեռ խոնավ էին, իսկ հենց տոպրակի մեջ, մրգային հյութի հետ խառնված, կար արյուն: Շողքերը բարձրացնում էին իրենց փոքր քթները դեպի վեր, կարծես հոտոտում ու հավաքվում տոպրակի շուրջ: Ռոբոտը նորից բացել էր ֆոտոաչքերն ու հետևում էր  յուրահատուկ իրարանցմանը: Նրա զովացուցիչ անցքերից երբեմն-երբեմն լսվում էին ծանր «հոգոցներ»:

Շողքերի կուտակումն արդեն կրիտիկական էր: Նրանք արդեն իրենցից ներկայացնում էին ոչ թե առանձին շողքեր, այլ մի ամբողջական մեծ շողք, որից սակայն անջատվեց մի փոքրիկ սև կետ ու մոտեցավ տոպրակին: Տոպրակը թեթև շարժվեց: Ռոբոտը դա ֆիքսեց:

Շողքերի խումբը մի քիչ ավելի մոտ եկավ դեպի տոպրակը: Տոպրակը շատ կամաց շարժվեց:

Շողքերը սկսեցին նվազել: Դրանք սկսեցին հալվել:

Տոպրակը շարժվեց նորից:

Ռոբոտը պատրաստվեց հզոր ուլտրաձայնային հարվածի:

Գալլյանն ու Դավթյանը կանգնած էին աղբանոցի դռան դիմաց:

-Պետք է մտնել ներս,-ասաց կմկմալով Գալլյանը,-ներս պետք է մտնել:

-Դու էլ ես հորդ նման...վախենում ես, ասա` վախենում եմ, ես ինքս կմտնեմ: Համ էլ առնետները վերացել են վաղուց...

-Ես չեմ վախենում,-ոչ այնքան վստահ հակաճառեց Գալլյանը,-իսկ առնետների մասին...ո՞վ գիտի: Կարող է ու չեն վերացել:

Դավթյանը հուսահատ շարժում արեց գլխով ու բացեց աղբանոցի դուռը:

Նույն պահին նա շուռ եկավ, երկու ձեռքով բռնեց ականջներն ու նշան արեց Գալլյանին` վարվել նույն կերպ:

Շողքերն անհետանում էին: Մնացել էր ընդամենը մեկ շողք, այն էլ գետնին ընկած` աղբի մեջ: Բայց այս շողքը նման չէր առաջվա շողքերին, քանի որ նա ուներ մարմին: Մարմինը կանգնած էր շողքի վրա: Այն ուներ մոտ քառասուն սանտիմետրանոց իրան, մեծ գլուխ, խոշոր ճանկերով թաթեր ու կես մետրանոց պոչ: Դունչը կարմիր էր: Լեզվի ծայրը բեղիկների վրայից հավաքում էր արյան վերջին կաթիլները: Սև ու չար աչքերը նայում էին հենց դեմ դիմաց: Ռոբոտը կանգնած էր նրանից ընդամենը երկու մետր հեռավորությամբ:

Ուլտրաձայնային հարվածը կտրեց առնետի կենտրոնական նյարդային համակարգի բոլոր նյարդաթելերը, պայթեցրեց բոլոր մազանոթներն ու կաթվածահար արեց սրտանոթային համակարգը, որով հոսում էր Գասպարյանի անանասախառն արունը...

Երբ ուլտրաձայնային հարվածի առաջին շոկն անցավ, Դավթյանը մոտեցավ Գալլյանին:

-Հը՞, լավ ե՞ս:

-Ահա…Էս ի՞նչ էր:

-Երևի ռոբոտը մեզնից շուտ լուծեց հարցը:

-Չի կարող պատահել: Ռոբոտն ախր միշտ էլ աշխատել է:

-Դե գնանք նայենք:

Նրանք ներս մտան: Դավթյանը նրբանկատորեն լռում էր ու չէր առարկում, երբ Գալլյանը պինդ բռնում էր նրա ձեռքից ամեն անգամ ինչ-որ փտած միրգ կամ ոսկորի կտոր տեսնելիս: Ու հանկարծ Գալլյանը ճչաց:

-Հանգստացիր,-խուլ ձայնով ասաց Դավթյանը, սակայն ինքն էլ պատրաստ էր գոռալու և պանիկայի մեջ ընկնելու:

-Էս ի՞նչ աաաա:

-Ուղղակի մեծ…շատ մեծ առնետ…

-Այսքան մե՞ծ:

-Իսկական ցուցանմուշ է, չի կարելի սրան էստեղ թողնել:

-Բա՞՞՞:

-Հետներս կտանենք:

-Սատկած առնետի՞ն

Դավթյանը կռացավ ու վերցրեց առնետի պոչից:

-Կլինի  մի վեց-յոթ կիլոգրամ,-ասաց նա,-սա էլ մաքուր տոպրակ,-ավելացրեց` անանասի մնացորդները դատարկելով:

-Աաաա,-ասաց Գալլյանը: Առնետի մարմինն անզոր ճոճվում էր Դավթյանի ձեռքերում: Հսկա կրծողի թաթերը կախված էին, իսկ բերանը կիսաբաց: Գալլյանը հազիվ էր զսպում, որպեսզի հետ չտա: Դավթյանը ուրախ զննում էր առնետին:

-Ապա նայի՜ր, նայի՜ր, տե՜ս ինչ ծանր է,-ասաց նա` մեկնելով առնետը Գալլյանին:

Նա չդիմացավ: Մոռանալով նախկին զգուշավորությունը` մեծ քայլերով հասավ դռանն ու  վազեց դեպի մեքենան: Նրա հետևից վազում էր Դավթյանը` առնետը ձեռքին: Առնետին տեսնելիս Գալլյանը  չկարողացավ նույնիսկ բանալիները գրպանից հանել, որոշեց փրկվել վազքով: Դավթյանն ուրախ ծիծաղալով պտտեցնում էր առնետի հսկա մարմինը:

-Հեեե~յ, նա լավն է, արի՜ ձեռք տուր գոնե մեկ անգամ:

Գալլյանը փախչում էր առանց հետ նայելու…

-Հորնդ ես քաշել,-կամաց ասաց Դավթյանն ու ժպտաց` վերջապես կենդանու դիակը տոպրակի մեջ դնելով:

P.S.

26\27 շենքի աղբանոցից այլևս ձայներ չլսվեցին: Բ785 ռոբոտը շարունակում է գործել այդ հասցեով: Քաղաքացի Գասպարյանից բողոքներ չեն լինում: Դավթյանը ստացավ հատուկ մրցանակ Քաղաքային Թանգարանի կողմից` յուրահատուկ էքսպոնատ տրամադրելու համար: Գալլյանն այցելում է հոգեբանի, որպեսզի ազատվի կրծողների հանդեպ տածած վախից: Հոգեբանի գրասենյակում կա փոքրիկ վանդակ` ծովային խոզուկով: Այսօր Գալլյանը պետք է կերակրի ծավախոզուկին առանց ձեռնոցների, մոտ տարածությունից և առանց լացելու: