Flores mortis

Աշխատանքային ժամն ավարտվել էր: Քաղաքի բոլոր գործարանները միացրեցին տագնապի ահազանգ հիշեցնող ազդանշանները` դուրս հրավիրելով բանվորներին գործարանների տարածքներից: Քաղաքի բոլոր ծայրերից վեր խոյացող հսկայական ծխնելույզները փոխեցին իրենց ծխի գույնն, ու երեկոյան քաղաքն ընկղմվեց դեղնագույն ծխի մշուշի մեջ: Գալա Վան Հենցը` հասնելով գործարանի պահակակետին, ցույց տվեց իր պայուսակը: Պահակը, որ միաչքանի, թոքախտավոր և սևացած ատամներվ տղամարդ էր, չռեց աչքը պայուսակի մեջ` համոզվելու համար, որ այնտեղ չկան որևէ հաբեր, բացի օրվա հասանելիք չափաբաժնից: Այդպիսիք չկային, և պահակը բացեց դուռը` ճանապարհ տալով Գալային դեպի կեղտոտ փողոցը:

Գալան, առանձնանալով գործարանից դուրս եկող մյուս բանվորներից, քայլերն ուղղեց խաչմերուկից դեպի ձախ` անընդհատ հազալով և թքելով: Թուքը նրա արնախառն էր, իսկ առանձնապես ուժեղ հազից հետո դուրս էին ժայթքում լերդացած արյան գնդեր և խորխ: Գալան ուզում էր անցնել հաջորդ փողոցը, երբ սկսեց հնչել դեղանյութեր փոխադրող բեռնատարի արգելակների ձայնը: Մաշված անվադողերը սահում էին փշոտ ասֆալտի վրայով սարսափելի ոռնոցով: Վարորդը փորձում էր ավելի ամուր սեղմել արգելակման ոտնակը` հրելով այն թարախաբշտիկներով պատված բոբիկ ոտքով: Գալան անցնում էր փողոցը առանց գլուխը դեպի բեռնատարը դարձնելու: Ահագին մեքենան սահում էր արդեն կողքանց` անիվների տակից արձակելով վառվող ռետինի ծուխը:

Բեռնատարը կանգնեց, երբ Գալան արդեն անցել էր մյուս կողմն ու իր անվստահ փոքր քայլերով շարունակում էր ճանապարհը դեպի տուն: Նա շտապում էր իր տուն` հասնելու որդու ծննդյան տարեդարձին: Իսկ ազդրի վրա` գուլպայի մեջ, նա տանում էր որդու համար հայթայթած ամենալավ նվերը: Նա քայլում էր` զգալով գուլպայի արանքում պահված ծանրությունը: Նրան բացի հազից ցնցում էին վախի զգացումն ու պարծանքը, որ կարողացել է խաբել պահակներին: Հուզումից արագացել էր նրա արյան շրջանառությունը, և սովորաբար սպիտակ այտերը թեթև կարմրել էին:

Շենքը, որտեղ ապրում էր Գալա Վան Հենցն իր որդու հետ, ուներ ընդարձակ ֆոե: Ֆոեյում էր գտնվում մեծ հեռուստացույցը: Հարևաններից շատերն իջացրել էին իրենց անկողինները ֆոե, որտեղից երեկոյան միասին նայում էին շոուն: Շոուն հեռարձարկվում էր ուղիղ եթերում: Շոույին մասնակցում էին ամենահաջողակ մարդիկ, որոնք կարողանում էին մահվան աննկարագրելի ակնթարթներն ապրել ողջ քաղաքակիրթ մարդկության աչքի առջև` ուղիղ եթերում` բոլորի համար: Շոուն վարում էր Պոլ Տեր-Ռեյնը` հաշմանդամային սայլակի մեջ նստած: Նրա ոտքերը կտրել էին երկու ամիս առաջ` գանգրենայի պատճառով: Ասում էին, որ գանգրենան շարունակվում է տարածվել նրա մոտ, և շուտով բժիշկները կկարողանան հեռացնել նրա ստորին վերջույթները մինչև կոնքոսկրները: Պոլ Տեր-Ռեյնի գլուխը, որ մազազրկված էր թանկարժեք հաբերի շնորհիվ, զարդարված էր նաև խնձորաչափ բարորակ ուռուցքով, որ իր սեփական ծանրության տակ պոչի պես կախվել էր ականջի հետևից:

Պոլ Տեր-Ռեյնը ներկայացնում էր շոույի մասնակիցներին` երկարացնելով նրանց անունները: Դրանք հիմնականում տարեց մարդիկ էին, որոնք զրկված էին այս կամ այն օրգանից: Նրանցից շատերը կարողանում էին իրենց թույլ տալ ամենալավ հաբերը: Որակյալ հաբերն արագացնում էին քայքայիչ պրոցեսներն ավելի լավ քան հասարակները և պարունակում էին  իրենց մեջ ռադիոակտիվ մասնիկներ, որոնք ակտիվացնում էին բջիջների ծերացումը: Հինգշաբթիօրյա շոույի «Մահվան դարպասն» էր բացառիկ գիլյոտինը: Ուղեկցելով առաջին երջանիկ մասնակցին դեպի այդ «դարպասը»` Պոլ Տեր-Ռեյնը գոչում էր` «Բռավո~, բռավո~, ես քեզ նախանձում եմ, ես քեզ նախանձում եմ, գրողը տանի, ես նախանձում եմ»:

-Գալա Վան Հենց, արի մեզ հետ դիտենք շոուն,-դիմավորեց Գալային  հարևաններից մեկը, որ ուներ աղային կուտակումներ բոլոր հոդերում և չէր կարողանում շարժվել,-արի, արի նայենք, դու երբեք չես նայում:

Գալան պատասխանեց նրանց սպասողական հայացքներին հազիվ նկատելի  գլխի շարժումով ու անցնելով նրանց անկողինների արանքով` բարձրացավ մի հարկ վեր` իր բնակարան:

-Իսկ դու միշտ մոռանում ես, որ նա չի դիտում շոուն,-ասաց մյուս հարևանը և այլայլվեց: Նրա դեմքի մկանները ձգվեցին, նրա աչքերը հետ գնացին, բերանին փրփուր հավաքվեց և նա ընկավ գետնին: Ջղաձգված մարմինն անհեթեթ շարժումներ էր կատարում: Փրփրած բերանից լսվում էր խռռոցը:

-Էլի մի քանի հաբ ու նա վերջապես կմահանա,-ասաց ինչ-որ մեկը:

Գալա Վահ Հենցի որդին քնած էր: Նրա շնչառությունը թույլ էր: Աչքերի տակ կապտած էր: Շուրթերը կապույտ էին նույնպես: Նa շնչում էր դժվարությամբ: Գալան նայում էր որդուն: Այսօր նրա ծնունդն էր: Գալան կարողացել էր բերել նրա համար նվեր: Հնարավոր է` ամենաթանկարժեք նվերը: Քիչ հետո, երբ որդին կարթնանա ու հերթական անգամ կսկսի փսխել, Գալան կշնորհավորի նրան ու կտա իր նվերը: Գալայի այտերը չէին կորցնում իրենց կարմրությունը: Նա սկսեց հազալ, ու երկար հազից հետո աչքերը նրա լցվեցին արցունքներով: Գալան գնաց լոգարան: Հաբերի փաթեթավորման արտադրամասում աշխատելուց նրա ձեռքերի մաշկը քայքայվել էր: Ափերը ճաքճքված էին խորը կնճիռներով: Նա հանեց իր զգեստը` մնալով միայն գուլպաներով: Գալան բարձրացրեց ոտքը վաննայի վրա: Կնճռոտ ձեռքերով իջեցրեց գուլպան: Հատ գնացած նեյլոնե գուլպան սահեց չոր մաշկի վրայով: Դեղնավուն մաշկի տակից երևում էին կապույտ տրոմբային խցանումներով երակները: Պլաստիկ ծրարն ընկավ բետոնե հատակին: Որդու համար բերված նվերը: Միանգամից քսան հաբ: Այդքանը հերիք է` երեխային ապահով մահ նվիրելու համար: Գալան վերցրեց ծրարն ու դրեց լվացարանի վրա: Միացրեց ծորակը: Սառը ժանգոտ ջրով լվացվեց: Նայեց իրեն հայելու մեջ:

Ապահով մահ: Դա նա կարող է այսօր նվիրել իր միակ որդուն, միակ հարազատ մարդուն: Ռիսկի գնով, վախի գնով ձեռք բերված նվերը:

Գալան ձեռքերը պարզեց ծորակի տակ, հավաքեց ափերի մեջ ժանգաջուրն ու նորից ցայեց դեմքը:

Լսվեց երեխայի ձայնը: Նա տնքում էր: Գալարվում էին նրա աղիքները` կերակրափողով դուրս մղելով ստամոքսի պարունակությունը: Գալան հագավ ատլասե  ծակծկված խալաթը: Պլաստիկ ծրարը թաքցրեց խալաթի փոքրիկ գրպանում:

Որդին նստած էր մահճակալի վրա: Մեջքին հստակ երևում էին ողերը`գաճաճ սապատների պես:

-Ես սիրում եմ քեզ,-ասաց Գալան:

-Մայրիկ:

-Ծնունդդ շնորհավոր,-ասաց Գալան:

Երեխան դողաց: Աչքերը կլորացան: Ոսկոռների վրա կիպ նստած կաշին էլ ավելի նեղացավ` ի ցույց դնելով ողջ կմախքը: Երեխան նորից հետ տվեց:

-Ինչ եմ նվեր ստանալու, մայրիկ,-հարցրեց նա շունչը վերականգնելով:

-Այս տարի էլ ոչինչ, որդիս...ներիր ինձ:

ՇՏԱԲ «Z»

Շտաբի առջև հերթ էր: Գրեգոր Թազյանը կանգնած էր հերթի մեջտեղում: Անձրևն իջնում էր հավաքված մարդկանց վրա հավասար, միապաղաղ տեմպով: Անձրևի տակ հավասար էին բոլորն ու հավասար էին նաև այս հերթում կանգնածները: Ժամանակ առ ժամանակ բացվում էր շտաբի դուռն ու հերթի առջևում կանգնածը ներս էր մտնում:

Հերթն առաջ էր գնում դանդաղ: Շտաբի կտուրից մինչև առաջին հարկի լուսամուտները կախված ցուցանակը զգուշացնում էր, որ բոլոր մարդկանց սպասվում է արժանապատիվ ապագա, ապահով սահմաններ և իրական հնարավորություններ: Ցուցանակի վրա նաև դիմանկարի ուրվագծեր էին` երկրի դրոշի գույներով: Դիմագիծը նայում էր նարնջագույն աչքերով ու ժպտում կարմիր խորամանկ շուրթերով: Գրեգոր Թազյանին կլանել էին թերևս հենց այդ կարմիր և խորամանկ շուրթերը, երբ նա շտապում էր աշխատանքի` առանց իմանալու, որ գործի տանող իր մշտական ճանապարհի վրա բացվել է Շտաբը:

Գրեգոր Թազյանը քաշել էր գլխին կապիշոնը: Բացի նրանից բոլորը գլխաբաց էին: Միայն մի քանի հոգի ունեին հովանոցներ: Թազյանը նայում էր ցուցանակի կարմիր, խորամանկ շուրթերին: Դրանք ժպտում էին կախարդող խորհրդավորությամբ, խոստանում էին երկար սպասված հանգիստ ու անդորր: Հերթն առաջ էր շարժվում դանդաղ: Շտաբ էին մտնում առջևից կանգնածները: Հերթն առաջ էր շարժվում: Ամեն քայլով ավելի մոտիկ էր դառնում ցուցանակն իր եռագույն դիմանկար-ուրվագծով: Գրեգոր Թազյանը կտրեց հայացքը նրանից ու նայեց դեպի Շտաբի դուռը: Դռան վրա նույնպիսի ցուցանակ էր` ավելի փոքր: Հենց այդ պահին նորից բացվեց դուռն ու առջևում կանգնածը մտավ ներս: Գրեգորը փորձեց տեսնել, թե ով դուրս եկավ ներսից: Նա կանգնեց թաթերի վրա ու երկարեցրեց վիզը: Հերթն առաջ էր շարժվում: Նրան հրեցին: Գրեգորն ընկավ: Անձրևի միապաղաղ կաթիլները հարվածեցին դեմքին: Նա ոտքի ելավ: Նայեց հերթին: Այն կանգնած էր լուռ` երկար շղթայով: Գրեգոր Թազյանը փորձեց կանգնել իր տեղը: Չստացվեց: Հերթն առաջ էր շարժվում: Նրա տեղը զբաղված էր: Նա փորձեց տեղ գտնել մի քիչ հետևում: Բացվեց Շտաբի դուռը: Առջևում կանգնածը մտավ: Հերթն առաջ էր շարժվում: Գրեգոր Թազյանը հետ էր մնացել: Նա քայլեց հետ: Մի քանի անգամ փորձեց խցկվել հերթի մեջ: Հերթն առաջ էր շարժվում: Տեղ չկար: Գրեգորը նայեց ցուցանակի դիմագծերին: Կարմիր բերանը ժպտում էր: Ժպիտը ձգում էր նրան: Գրեգորը քայլեց դեպի հերթի ծայրը: Զբաղեցրեց վերջին տեղը: Հեռու` առջևում, բացվեց դուռը: Ինչ-որ մեկը ներս մտավ: Հերթն առաջ էր շարժվում:

Ցուցանակի դիմանկար-ուրվագիծը նայում էր նույն արտահայտությամբ: Մթնելուն պես այն լուսավորվեց  փոքրիկ, բայց հզոր լուսարձակներով: Լուսարձակների լույսի տակ շարունակում էր մաղել միապաղաղ անձրևը: Կարմիր բերանը ժպտում էր խորամանկ և գոհ: Կարմիր շուրթերից ծորում էր կարմիր ներկը` վերածելով բերանը արյունարբու և գոհ ժպիտի:  Գրեգոր Թազյանը լսում էր կապիշոնին հարվածող կաթիլների ձայնը: Հերթում մնացել էին երկու հոգի: Դուռը բացվեց: Առջևում կանգնածը ներս մտավ: Գրեգոր Թազյանն առաջ քայլեց: Ցուցանակը լուսավորող  լուսարձակները մարեցին: Դռան վրա հայտնվեց նոր ցուցանակ` «Փակ է: Աշխատանքային ժամերը` 08:00-20:00»:

Գրեգոր Թազյանը մնաց դռան առջև կանգնած: Մարմնով անցավ դող: Հագուստն ամբողջովին թաց էր: Գրեգոր Թազյանը նայեց շուրջ բոլորը: Շտաբի հետևից ձայներ լսվեցին: Անվստահ քայլերով Թազյանը գնաց նրանց ուղղությամբ: Շենքի հետևում կանգնած էր բեռնատարը: Գրեգորը տեսավ բեռնատարի վրայի գրվածքը` «Z media»: Բռնատարի մեծ դուռը բաց էր: Մաշված կոմբինիզոններով երկու հոգի արկղեր էին հանում Շտաբից ու բարձում բեռնատարի մեջ: Արկղերի մեջ լորձոտ, լպրծուն զանգված էր` մոխրագույն և արնախառն: Գրեգոր Թազյանը նմանեցրեց դրանք ընկույզի միջուկների: Բանվորները վերջացրեցին իրենց աշխատանքն ու նստեցին բեռնատարը: Այն գործի ընկավ ու գնաց` թողնելով իր հետևից ծխի ամպ:

Բացվեցին Շտաբի հետնամուտքի դարպասները: Դուրս եկան մարդիկ: Նրանք ունեին ապահով և երջանիկ տեսք: Նրանք ունեին հնարավորություն ապրել հանգիստ և հարմար: Նրանցից շատերին ճանաչեց Գրեգոր Թազյանը: Դրանք իր հերթակիցներն էին: Դարպասներից անդադար դուրս եկող ամբոխը ցրվում էր քաղաքով մեկ: Գրեգոր Թազյանը խառնվեց նրանց ` զգալով իրեն անապահով և դժբախտ: